Bebekler genellikle anne karnında 38 ile 42 hafta arasında gelişimlerini tamamladıktan sonra dünyaya gelir. Bu süreden önce gerçekleşen doğumlara erken doğum, bu doğan bebeklere ise prematüre bebek denir. Prematüre doğum, bebeğin ideal gebelik süresinden daha erken doğması anlamına gelir ve bebeğin gelişimsel takibi açısından özel ilgi gerektirir.
Prematüre Doğum ve Dereceleri
Prematüre bebekler, doğum haftalarına göre derecelendirilir:
- Geç preterm: 34-36 hafta arasında doğan bebekler
- Orta preterm: 32-34 hafta arasında doğanlar
- İleri derecede preterm: 28-32 hafta arası
- Çok ileri preterm: 28 haftadan önce doğanlar
Geç preterm bebekler kısa sürede taburcu edilip takip altında izlenebilirken, ileri derecedekiler genellikle uzun süre hastane ortamında bakım görür.
Prematüre Bebeklerde Yaş ve Gelişim Hesaplama
Prematüre bebeklerin gelişimi değerlendirilirken takvim yaşı değil, "düzeltilmiş yaş" dikkate alınmalıdır. Düzeltilmiş yaş, bebeğin doğduğu hafta ile ideal gebelik süresi olan 40 hafta arasındaki farkın takvim yaşından çıkarılmasıyla elde edilir.
Örneğin 34. haftada doğan bir bebeğin takvim yaşı 4 aylık ise, düzeltilmiş yaşı 2.5 aydır. Bu yaşla birlikte bebeğin gelişimi, 2.5 aylık bebeklerle karşılaştırılarak değerlendirilmelidir.
Prematüre Bebeklerde Gelişim Aşamaları
Prematüre bebeklerin gelişimi, hesaplanmış yaşlarına göre aşağıdaki gibi gözlemlenebilir:
8 Haftalık
- Başını destekle kaldırabilir
- Kollarını ve bacaklarını hareket ettirebilir
- Kendi ellerini tutabilir
- Seslere kafasını çevirebilir
- Gözleriyle hareketli nesneleri takip edebilir
- Gülümseyebilir
16 Haftalık
- Kucağınızdayken nesnelere uzanmaya çalışabilir
- Ellerini ağzına götürebilir
- Gülme ve sosyal tepkiler gösterebilir
- Çevresiyle etkileşim kurmaya başlar
24 Haftalık
- Kendi başına oturabilir
- Nesneleri tutar, sallar
- İsmine tepki verir
- Tanımadığı insanlara farklı tepkiler gösterebilir
- Sesler çıkarmaya ve duygularını ifade etmeye başlar
32 Haftalık
- Destekle ayakta durabilir
- Emeklemeye başlayabilir
- Sesleri taklit etmeye çalışabilir
- İlk kelimeleri söylemeye yaklaşabilir
40 Haftalık
- Yalnız kalabilir
- Adım atmaya başlayabilir
- Daha fazla kelime kullanabilir
- Sesleri ve jestleri eşleştirerek iletişim kurar
Prematüre Bebek Bakımı İçin İpuçları
- Hijyen ve steril ortamlarda bakım sağlayın
- Doktorun belirlediği aşı takvimine uyun
- Bebeğinizi aşırı kalabalık ve enfeksiyon riskinin yüksek olduğu ortamlardan uzak tutun
- Emzirme ve mama düzenini doktorunuzla planlayın
- Düzenli doktor kontrollerini ihmal etmeyin
Prematüre bebeklerin bakımında sabır, düzenli takip ve bilinçli yaklaşım oldukça önemlidir. Gelişim süreçlerini takip etmek, bebeğinizin sağlıklı büyümesine katkı sağlar.
